Lễ hội vía Bà Chúa Xứ Núi Sam là một sự kiện thiên về yếu tố tâm linh nổi bật tại vùng Tây Nam Bộ, thu hút hàng triệu du khách mỗi năm để đến cầu bình an, tài lộc và sức khỏe. Nào, hãy cùng hòa mình vào không khí lễ hội miền đất Phật cùng Du Lịch nhé!
Lễ hội vía Bà Chúa Xứ – Văn hóa tâm linh đẹp đẽ
Vía Bà Chúa Châu Đốc là một lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm tại Miếu Bà Chúa Xứ, nằm dưới chân Núi Sam, Thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang. Theo tín ngưỡng dân gian, Bà Chúa Xứ là vị thánh Mẫu nữ thần bảo trợ, che chở và ban phước lành cho người dân, giúp cầu được ước thấy về sức khỏe, tài lộc và bình an.
Lễ hội vía Bà Chúa Xứ chính là dịp để người dân bày tỏ lòng thành kính và cũng là cơ hội giao lưu văn hóa, tái hiện lịch sử khẩn hoang của vùng đất Nam Bộ. Lễ hội này mang đậm dấu ấn văn hóa của cộng đồng người Kinh, đồng thời thể hiện sự hòa quyện với các dân tộc Hoa, Khmer và Chăm.
Từ năm 2014, lễ hội đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, và đến năm 2024, UNESCO đã vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, khẳng định giá trị văn hóa to lớn của sự kiện này.
Lễ vía Bà Chúa Xứ Núi Sam ngày mấy?
Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam ngày mấy là câu hỏi thường được nhiều người quan tâm nhất. Theo đó, lễ hội tâm linh này diễn ra từ ngày 22 đến 27 tháng 4 âm lịch hàng năm, tức khoảng cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6 dương lịch, tùy lịch âm.
Phần chính lễ thường bắt đầu từ ngày 23/4 âm lịch, với các nghi lễ quan trọng như lễ tắm Bà, lễ thỉnh sắc và lễ chánh tế. Để không bỏ lỡ các hoạt động đặc sắc, bạn nên theo dõi lịch cụ thể từng năm từ các nguồn chính thức của tỉnh An Giang.
Các nghi lễ nổi bật nên trải nghiệm trong lễ hội
Lễ hội vía Bà Chúa Xứ Núi Sam bao gồm nhiều nghi lễ truyền thống, được thực hiện trang nghiêm bởi Ban Quản trị lăng miếu và các bô lão. Dưới đây là những nghi thức chính để giúp bạn hiểu rõ hơn về lễ hội này.
Lễ phục hiện rước tượng Bà
Nghi lễ này tái hiện hành trình rước tượng Bà từ bệ đá trên đỉnh Núi Sam xuống miếu dưới chân núi. Được khôi phục từ năm 2002, lễ rước tượng Bà thu hút đông đảo du khách bởi sự trang nghiêm và không khí linh thiêng. Đoàn rước gồm các bô lão, đội múa lân sư rồng và người dân tham gia với lòng thành kính.
Lễ tắm Bà
Diễn ra vào khuya ngày 23/4 âm lịch, lễ tắm Bà là nghi thức đặc biệt, sử dụng nước thơm để tắm rửa tượng Bà, biểu thị sự thanh tịnh và khởi đầu may mắn. Bộ y phục cũ của Bà được cắt nhỏ, phân phát cho du khách như bùa hộ mệnh, mang ý nghĩa trừ tà và bảo vệ sức khỏe.
Lễ thỉnh sắc Thoại Ngọc Hầu
Vào chiều ngày 24/4 âm lịch, lễ thỉnh sắc rước linh vị ông Thoại Ngọc Hầu – người có công xây dựng miếu Bà và hai vị phu nhân từ lăng về miếu. Nghi thức này thể hiện lòng tri ân các bậc tiền nhân đã góp phần bảo vệ và phát triển vùng đất Châu Đốc.
Lễ túc yết và xây chầu
Diễn ra vào đêm 25 rạng sáng 26/4 âm lịch, lễ túc yết là nghi thức cúng tế cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Vật cúng gồm heo trắng, xôi, trái cây, trầu cau, gạo muối, mang ý nghĩa cầu mong đất đai phì nhiêu, cuộc sống yên vui.
Lễ chánh tế và hồi sắc
Lễ chánh tế diễn ra vào sáng sớm ngày 26/4 âm lịch, với các nghi thức tế lễ trang trọng. Đến chiều ngày 27/4, lễ hồi sắc đưa linh vị Thoại Ngọc Hầu về lại lăng, kết thúc chuỗi nghi lễ chính của lễ vía Bà Chúa Xứ Núi Sam.
Ngoài các nghi lễ, phần hội còn có nhiều hoạt động sôi nổi như múa lân sư rồng, hát bội, triển lãm ảnh nghệ thuật, hội thi thả đèn hoa đăng và biểu diễn văn nghệ, tạo nên không gian văn hóa đa sắc màu.
Địa điểm diễn ra lễ hội Vía Bà Chúa Xứ
Lễ hội vía Bà Chúa Xứ Châu Đốc được tổ chức tại Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam, thuộc phường Núi Sam, TP. Châu Đốc, tỉnh An Giang. Miếu có kiến trúc độc đáo, mang nét Á Đông kết hợp với phong cách Ấn Độ, tạo nên vẻ đẹp cổ kính và linh thiêng. Xung quanh miếu là khu vực Núi Sam – một danh thắng nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, thu hút du khách không chỉ vào dịp lễ hội mà còn quanh năm.
Cách di chuyển đến lễ hội vía Bà Chúa Xứ Núi Sam
Để tham gia lễ hội vía Bà Chúa Xứ, bạn có thể di chuyển từ TP.HCM hoặc các tỉnh lân cận đến Châu Đốc bằng nhiều phương tiện:
- Xe khách: Từ khu vực bến xe Miền Tây (TP.HCM), có nhiều tuyến xe đi Châu Đốc với giá vé khoảng 150.000-200.000 đồng, thời gian di chuyển khoảng 5-6 tiếng.
- Xe máy hoặc ô tô tự lái: Đi theo quốc lộ 1A, qua cầu Mỹ Thuận, đến Long Xuyên rồi rẽ vào quốc lộ 91 là tới Châu Đốc. Quãng đường khoảng 230km, phù hợp cho những ai thích khám phá.
- Xe buýt nội tỉnh: Nếu đã ở An Giang, bạn có thể bắt xe buýt từ Long Xuyên hoặc các huyện lân cận đến bến xe Châu Đốc, rồi đi xe ôm hoặc taxi đến Núi Sam.
Lưu ý: Trong thời gian lễ hội, lượng khách đông nên bạn cần đặt vé xe và chỗ nghỉ sớm để tránh tình trạng hết chỗ.
Những điều mà bạn cần biết khi tham gia lễ hội
Để chuyến đi đến lễ hội vía Bà Chúa Xứ Núi Sam được suôn sẻ, dưới đây là một số lưu ý hữu ích:
- Thời gian mở cửa: Miếu Bà mở từ 5h sáng đến 22h tối, nhưng trong lễ hội, các nghi lễ chính diễn ra vào ban đêm hoặc sáng sớm.
- Trang phục: Nên mặc trang phục lịch sự, kín đáo để thể hiện sự tôn kính khi vào miếu thay vì mặc đồ quá hở hang, táo bạo.
- Lễ vật: Du khách thường chuẩn bị nhang, hoa, trái cây, bánh kẹo hoặc heo quay để dâng cúng. Bạn có thể mua lễ vật tại các quầy quanh miếu, nhưng cần hỏi giá kỹ để tránh bị tính cao.
- An ninh: Lễ hội thu hút đông người, nên hãy cẩn thận với tư trang cá nhân, tránh nạn móc túi. Chính quyền địa phương thường tăng cường an ninh, nhưng sự chủ động vẫn rất quan trọng.
- Chỗ nghỉ: Châu Đốc có nhiều nhà nghỉ, khách sạn từ bình dân đến cao cấp. Bạn nên đặt trước, đặc biệt trong tuần lễ hội, để có chỗ ở tiện nghi.
Giá trị của lễ hội vía Bà Chúa Xứ về văn hóa
Khi nhắc đến lễ hội vía Bà Chúa Xứ Núi Sam không thể thiếu phần nói về giá trị văn hóa. Lễ hội là sự kết tinh của tín ngưỡng thờ Mẫu một nét đặc trưng trong văn hóa Việt Nam, đồng thời thể hiện sự giao thoa đa dân tộc.
Các nghi lễ như rước tượng, tắm Bà hay tế lễ không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn giáo dục truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, tri ân những người có công khai phá vùng đất Nam Bộ.
Hơn nữa, lễ hội này cũng là cầu nối gắn kết cộng đồng, tạo cơ hội để người dân và du khách hiểu thêm về lịch sử, văn hóa của An Giang. Việc UNESCO công nhận lễ hội là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại càng khẳng định vai trò quan trọng của sự kiện này trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc.
Kết luận
Vía Bà Chúa Xứ tại Núi Sam, Châu Đốc không chỉ là một lễ hội tâm linh mà còn là biểu tượng văn hóa đặc sắc của vùng Tây Nam Bộ. Với các nghi lễ trang nghiêm, phần hội sôi động và ý nghĩa sâu sắc, Du Lịch nghĩ rằng lễ hội này xứng đáng là điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thích văn hóa truyền thống.
